بورلیاها (به انگلیسی: borrelia) سردهای از باکتریهای اسپیروکت هستند که ظاهری خمیده و دراز دارند. بورلیاها عامل بیماری بورلیوزیس هستند. خمیدگی این نوع از باکتریها به شکل نامنظم است و در لامی که از نمونهٔ خون بیمار تهیه شدهاست شکل ثابتی ندارد و در اشکال مختلف انحنا یافتهاست. این باکتری جزء باسیلهای گرم منفی میباشد که البته برای رنگآمیزی آن از رنگآمیزی خاصی استفاده میشود و از ترکیب نیترات نقره آمونیاکی(رنگ آمیزی فونتانا) استفاده میشود یا از رنگ آمیزی گیمسا استفاده میکنند. بورلیاها دارای ۳۶ گونهاست. در خانوادهٔ بورلیا، ۱۲ گونه آن ایجاد بیماری لایم یا بورلیوسیز میکند که مهمترین آنها گونههای بورگدورفری(به انگلیسی: burgdorferi)، بورلیا آفزلی (به انگلیسی: afzelii) و بورلیا گارینی (به انگلیسی: garinii) هستند. و گونهٔ ریکارنتیس (به انگلیسی: recurrentis) تب راجعهٔ اپیدمیک (یا تب راجعهٔ شپشی) را ایجاد میکند. همچنین برخی گونههای بورلیا تب راجعهٔ اندمیک ایجاد میکنند.
اپیدمیولوژی
در اپیدمیولوژی این باکتریها حشرات دخالت دارند، باید توجه داشت که گونهٔ ریکارنتیس، بورگدورفری و بورلیا اس پی پی(به انگلیسی: borrelia spp) از لحاظ مخزن، عفونتزایی و ناقل با هم تفاوت دارند. حیوان ناقل در تب راجعهٔ اپیدمیک یک نوع شپش به نام پدیکولوس هیومنوس(به انگلیسی: pediculus humanus) است و مخزن آن انسان است. حیوان ناقل تب راجعهٔ اندمیک کنههای ارنیتودوروس (به انگلیسی: ornithodoros) میباشد. و مخزن آن جوندگان است. درواقع این نوع کنه از خون جوندهٔ بیمار میمکد سپس انسان را نیش میزند و به این ترتیب وی را آلوده میکند. البته حیواناتی مانند گاو، شتر و گوسفند نیز مخزن بیماری بهحساب میآیند. جیوان ناقل بورگدورفری هم، جوندگان هستند و علاوه بر جوندگان، حیوانات حیات وحش مانند گوزن، آهو، خرگوش و… که در طبیعت آلوده شدهاند نیز، بهعنوان مخزن درنظر گرفتهمیشوند. سپس کنهای به نام Ixodes (کنهای با پوست سخت) در انتقال بیماری لایم به انسانها نقش ایفا میکند.
شنایی با روش کشت بورلیا، عامل تب راجعه:
تب راجعه، نوعی بیماری اسپیروكتی است كه به وسیله بندپایان، منتقل شده و با حملات مكرر تب و وجود اسپیروكت در خون (اسپیروكتمی)، مشخص میگردد و به دو صورت اپیدمیك و آندمیك، تظاهر مینماید. نوع اپیدمیک، به تب راجعه شپشی و نوع آندمیک به تب راجعه كنه ای موسوم است.
عامل بیماری، بورلیا است. بورلیاها نظیر لپتوسپیرا و ترپونما اسپیروكت هایی از خانواده ترپونماها میباشند. این ارگانیسم ها در بدن انسان، در خارج گلبول های قرمز، یافت می شوند.
ویژگیها
تب راجعه اپیدمیک
تب راجعه اندمیک
عامل
بورلیا پرسیكا
بورلیا ركارنتیس
ناقل
كنه های جنس اورنیتودوروس
شپش بدن و شپش سر
مخزن طبیعی
موش، خرگوش، خفاش، سنجاب
انسان و پریمات های غیرانسان
این بیماری در تمام نقاط دنیا به استثناء مناطقی از جنوب غربی اقیانوس آرام یافت می شود. انتشار تب راجعه شپشی، ارتباط مستقیمی با عوامل اقتصادی، اجتماعی و عوامل اكولوژیك، دارد در حالی كه انتشار تب راجعه كنه ای در ارتباط با بیولوژی كنه ناقل است. توضیح اینكه تب راجعه ممكن است از طریق مادرزادی و انتقال خون نیز منتقل شود.
همه گیری تب راجعه شپشی یك بار در سال های 9-1298 در شرق ایران، نواحی بیرجند، مشهد و تربت حیدریه را فرا گرفته و بار دیگر در سال های 5-1322 در تهران، آبادان و چند نقطه دیگر كشور، گزارش گردیده است. تاكنون گونه های بورلیا پرسیكا، بورلیا میكروتی، بورلیا لاتیشوی و بورلیا بالتازاردی در كنه های ایران یافت شده است و بورلیا پرسیكا و بورلیا بالتازاردی را از خون مبتلایان به تب راجعه كنه ای جدا نموده اند. به طوری كه بورلیا پرسیكا در مناطق شمالی و غرب كشور نظیر استان های ، آذربایجان شرقی، اردبیل، آذربایجان غربی، زنجان، تهران، مركزی، سمنان، خراسان، همدان و كرمانشاه، یافت شده است.
روش کشت در موشهای آزمایشگاهی:
موش ها 72 ساعت پس از تزریق بورلیای آلوده بیمار می شوند. بورلیا پرسیکا فقط روی خوکچه قابل کشت است. مدت زمان بالا آمدن بورلیا پرسیکا پس از آلودگی در خوکچه هندی یا موش سوری 7 تا10 روز است.
بورلیا میکروتی و لاتیشوی پس از 72 ساعت بالا می آیند. اگرمقدار آلودگی کم باشد بیش از72 ساعت طول می کشد تا علائم بالینی بروز کند.
: ابتدا انتهای دم حیوان را به مقدار اندکی قیچی می کنیم وسپس یک قطره خون را روی لامل گذاشته و لامل را روی لام فشار می دهیم.
زمانی که خون را روی لام می گذاریم و نهایتا در زیر میکروسکوپ می بینم، بورلیاها زنده هستند وحرکت می کنند و حرکات مارپیچی، نوک زننده را در آنها می بینیم.
توجه: برای کشت بورلیا این موضوع مد نظر قرار بگیرد که بورلیا میکروتی و لاتیشوی روی موش سوری بالا می آیند. پس هرگاه که عامل روی موش سوری بالا آمد به این دو عامل شک میشود، ولی اگر نمونه روی خوکچه هندی بالا آمد به آلودگی با بورلیا پرسیکا شک میشود.
برای زنگ آمیزی نمونه لامهای مربوط به بورلیا میکروتی از رنگ گیمسا استفاده می کنیم. مانند نمونه مالاریا، لام را با الکل فیکس می کنیم. برای تهیه رنگ گیمسا نیز از1cc رنگ و 9cc آب استفاده می کنیم.
سپاسگزارم بسیار عالی بود