ویروس هرپس زوستر که اغلب آن را به زونا می شناسند به آن در پزشکی واریسلا زوستر می گویند که باعامل آبله مرغان یکی می باشد.زونا به آبله مرغان بالغین شهرت دارد. ویروس “واریسلازوستر” جزء خانواده ویروس های “هرپس” كه تبخال را ایجاد می كند است، لغت زوستر به معنی تسمه یا كمربند است.
نحوه ی ابتلا:
بيماران مبتلا به آبله مرغان پس از اين که بهبود يافتند ، اين ويروس به صورت غيرفعال براي تمام عمر در اعصاب مجاور نخاع اين بيماران باقي مي ماند و آنان را براي هميشه نسبت به آبله مرغان مصون مي سازد ، هر چند موارد استثناء نيز وجود دارد . ضعيف شدن سيستم ايمني افراد مسن ( بالاتر از پنجاه سال ) مي تواند ويروس موجود در بدن آنها را دوباره فعال کند و موجب بروز بيماري زونا شود .
عوامل محرك كه باعث فعا ليت مجدد ويروس در گانگليون مي شوند هنوز شناخته نشده اند به نظر مي رسد ضعف سيستم ايمني باعث تكثير ويروس در گانگليون شده و متعاقب آن التهاب و درد شديد ايجاد مي كند. ويروس در مسير رو به پايين عصب به طرف پوست حركت كرده و موجب تشكيل وزيكول مي شود. احتمالا .ايمني سلولي مهمترين عامل دفاعي ميزبان در برابر عفونت واريسلا-زوستر است
نواحی درگیر:
پس ازمدتي کوتاه حدود چند روز از شروع بيماري، وزيكول هاي متعددي بر روي پوست منطقه اي كه حس آن توسط اعصاب مبتلا تامين مي شوند به وجود مي آيد ضايعات مشخص زونا درهمان ناحيه دردناک درسطح پوست ظاهر مي شود. به عنوان يك اصل نحوه توزيع ضايعات پوستي متناسب با مناطقي است كه توسط يك گانگليون ريشه خلفي عصب دهي مي شوند.
ضايعات پوستي ناشي از زوستر از لحاظ پاتولوژي شبيه ضايعات واريسلا هستنداين بثورات معمولا بصورت محدود ، منطقه اي و يك طرفه بوده و تنه ، سر و گردن وکمروناحيه ساکرال را بيشتر از ساير نقاط بدن در گير مي كند.پس از مدتي وزيكول ها به سرعت تبديل به پوستول مي شوند وظرف يک هفته به دلمه يا كراست تبديل شده و انتشار ضايعات متوقف مي گردد. ولي درد نورالژي بيمار در صورت عدم شروع درمان در 24 تا 48 ساعت اول شروع بيماري ممکن است مدتها باقي بماند وبيمار را دچار مشکلات زيادي بنمايد
تشخیص زونا:
در اين دوره پيش از بروز دانههاي پوستي، تشخيص بيماري ممکن است مشکل باشد و درد آنقدر شديد باشد که بسته به محل عصبي که درگير شده بيماري با سنگ کليه، سنگ صفرا، آپانديسيت، التهاب پرده پوشاننده ريه و تجمع مايع در آن (پلورزي) يا حتي حمله قلبي اشتباه شود.
علایم شایع:
تاولهاي قرمز و دردناك كه امكان دارد در هر جايي از بدن به وجود آيند. اين تاولها 5-4 روز پس از آغاز علايم اوليه ظاهر ميشوند. تاولها معمولاً در روي يك نوار پهن پوست قرمز در امتداد مسير رشتههاي عصبي حسي در يك ناحيه خاص پوست پديد ميآيند. تاولها را غالباً ميتوان در ناحيه قفسه سينه ديد كه البته تنها در يك طريف بدن گسترش مييابند.
تب و لرز خفيف
احساس كسالت
تهوع، دلپيچه يا اسهال خفيف
درد روي قفسه سينه، صورت، يا درد سوزشي در پوست شكم برحسب ناحيهاي كه گرفتار شده است
عوارض احتمالی:
بيماري هوجكين
بر اساس آخرين تحقيقات پزشكي، تزريق نوعي واكسن جديد ويروس آبله مرغان براي پيشگيري از بيماري زونا در افراد بالاي 60 سال ضرروي است.به گزارش فارس به نقل از پايگاه اينترنتي مركز كنترل و پيشگيري از بيماريهاي ايالات متحده، اين ويروس كه در كودكان باعث ايجاد بيماري آبله مرغان مي شود، در بزرگسالي ممكن است منجر به بيماري زونا شود كه طي آن ويروسي كه سالها در نخاع بيماران به حالت خفته باقي مانده است باعث درد شديد و بروز علائم پوستي در امتداد مسير يك عصب (معمولاً روي سينه يا شكم) مي شود. درد ناشي از اين بيماري كه ممكن است باعث زمينگير شدن بيمار شود از چند هفته تا چند سال طول مي كشد.
واكسن جديد كه در سال 2006 به تأييد سازمان دارو و غذاي آمريكا رسيده است، توسط مركز كنترل و پيشگيري از بيمارهاي براي افرادي كه در سن 60 يا بالاتر به سر مي برند توصيه شده است. شواهد نشان مي دهد كه واكسن مذكور باعث كاهش ميزان شيوع اين بيماري تا حد 50 درصد در بيماران معمولي و تا حد 64 درصد در افراد بين سنين 60 تا 69 سال مي شود.
تقريباً 95 درصد افراد طي عمر خود به ويروس زونا آلوده مي شوند و به اين ترتيب، اكثر مردم در معرض خطر ابتلا به اين بيماري قرار دارند.
درمان
تشخیص معمولا تا زمان بروز بثور پوستی امکانپذیر نیست. قبل از آن، علایم ممکن است شبیه آپاندیسیت، جمع شدن مایع دور ریه یا سایر بیماریها باشند.
* ندرتا آزمایش خون ، کشت مایع تاولها و نمونهبرداری از پوست انجام میگیرد.* هدف اصلی درمان عبارت است از تخفیف خارش و درد تا حدامکان، که برای این کار معمولا از داروهای مالیدنی و خوراکی استفاده میشود. دردی که پس از پاک شدن تاولها باقی میماند را خیلی مشکل بتوان درمان کرد، و متأسفانه هیچ راه قطعی برای پیشگیری از آن وجود ندارد.
* در وان آبی بخوابید که به آن نشاسته ذرت یا پودر جو دوسر اضافه شده باشد.
* سایر روشهای کاهش درد نیز مطرح هستند، اما تأثیر هیچ کدام بهطور قطعی اثبات نشده است. این روشها عبارتند از تحریک یا مالش متناوب، استفاده از جریان الکتریکی در پوست ، گرما ، اسپری سرد ، و قطع رشتههای عصبی یا جراحی
در صورت لزوم، ضد دردهای قویتر مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
در موارد شدید میتوان رشتههای عصب حسی را با تزریق ماده بیحس کننده بلوک کرد.