باكتري عامل : نيسريا گنوري ( گنوكوك )

سوزاك در مردان

1 ) اصولا ً در مقايسه با ساير بيماري ها ، سوزاك بيماري خيلي مسري اي نمي باشد . در 4/1 مردان در موقع آميزش با زن مبتلا ، امكان آلودگي وجود دارد كه استفاده از كاندوم اين نسبت را كمتر هم مي كند .

2 ) راه ورود ميكروب در مردان ؛ قسمت قدامي مخاط مجراي ادرار مي باشد كه منجر به اورتريت (Urthritis) مي گردد .

3 ) سوزاك در مردان ابتدا از ناحيه ي قدامي مجراي ادرار شروع مي شود . دوره ي نهفتگي بيماري از يك روز تا چند هفته و بطور متوسط 3 تا 5 روز مي باشد . 10% مردان مبتلا ممكن است بدون علامت باشند .

4 ) اولين علامت ؛ احساس سوزش در مجرا و تكرر ادرار مي باشد . پس از آن ، ترشح موكوئيدي به وجود مي آيد كه به سرعت چركي مي شود (discharge) . ترشح غليظ ، چسبنده و به رنگ زرد يا سبز مايل به زرد است ، بوي نامطبوعي دارد و روي لباس زير هم اثر مي گذارد

5 ) در صورتي كه بيماري درمان نشود ، عفونت به ساير قسمت هاي دستگاه تناسلي منتشر مي شود . عفونت قدامي مجراي ادرار به طرف خلفي و نسوج مجاور توسعه مي يابد و مي تواند ايجاد واكنش التهابي و آبسه هاي پري اورترال و تنگي دائمي مجراي ادرار را نمايد .

6 ) متعاقب ورم اپيديديم ( محل تحرك و تكامل نهايي اسپرماتوزوئيدها ) ، ممكن است هيدروسل ثانويه ي بيضه ايجاد گردد . ورم اپيديدم معمولا ٌ يكطرفه است كه اگر دو طرف را درگير كند ، بيمار عقيم خواهد شد .

7 ) اگر كانال دفران ( مجراي مني بر ) آلوده شود ، ممكن است درد شكم با آپانديسيت حاد و پري تونيت ( عفونت پرده ي صفاق شكم ) اشتباه شود .

8 ) گاهي اوقات تورم غدد لنفاوي كشاله ي ران و ادم آلت ( تورم آلت ) مشاهده مي شود .

9 ) علاوه بر انتشار موضعي از كانون اوليه ي عفونت به دستگاه ادراري – تناسلي ، انتشار جايگزيني گنوكوك در نقاط مختلف بدن ايجاد عفونت منتشر (Disseminated Gonococcal Infection – DGI) نموده و موجب بروز تظاهرات عمومي نظير تب خفيف ، درماتيت ( عفونت پوست ) ، آرتريت ، ميوكارديت ( مشكلات عمومي قلب ) ، مننژيت ، هپاتيت ، التهاب عنبيه و جسم مژگاني (Anterior Oveitis) و … مي گردد .

10 ) انواعي از ميكروب كه ضايعات منتشر ايجاد مي كنند ؛ به پني سيلين حساس و به اثر باكتريسيدال ( باكتري كشي ) سرم انسان مقاوم هستند .

سوزاك در زنان

1 ) سوزاك در زنان ، ابتدا گردن رحم و سپس مجراي ادرار را آلوده مي نمايد و به ندرت مخاط واژن آلوده مي شود زيرا اولا ً جدار واژن در برابر عفونت مقاومت زيادي دارد و ثانيا ً در سلول هاي مخاط آن مقدار زيادي گليكوژن موجود است كه سبب رشد و نمو لاكتوباسيل دودرلين ( نوعي باكتري ) و اسيدي شدن واكنش مهبل مي گردد و اين محيط اسيدي به ميكروب هاي بيماريزا اجازه ي رشد مي دهد .

2 ) دوره ي نهفتگي در زنان طولاني تر از مردان بوده و بطور متوسط دو هفته است .

3 ) در 3/1 زنان مبتلا به سوزاك اگر كشت هم مثبت شود ( يعنب باكتري عامل وجود داشته باشد ) ، علامتي وجود نداشته است .

4 ) مهم ترين علامت اورتريت در زنان ؛ احساس سوزش در هنگام ادرار كردن و بعضي اوقات تكرر ادرار مي باشد . برخي از موارد ممكن است داراي ترشح مجرا باشند . معمولا ً مجراي ادرار متورم و قرمز مي باشد .

5 ) در كساني كه به سرويسيت ( عفونت گردن رحم ) مبتلا مي گردند ، ممكن است علامتي وجود نداشته و يا گردن رحم قرمز بوده و داراي ترشحات چركي باشد .

6 ) در بعضي موارد هم علايمي از قبيل ديزوري ( Dysuria) ، تكرر ادرار ، حساسيت فرج ، ديسپازوني ( مقاربت دردناك ) ، درد پشت و نامرتبي قاعدگي وجود دارد .

7 ) در صورتي كه بيمار درمان نگردد ، بيماري به صورت مزمن درمي آيد و عفونت به قسمت هاي ديگر دستگاه تناسلي و حتي به داخل صفاق ( پرده ي شكمي ) راه مي ياد و باعث آبسه و پري تونيت لگن مي شود .

8 ) مهم ترين شكل ؛ بيماري آماسي لگن (Pelivic Inflammatory Disease – PID ) مي باشد كه در 20% زنان مبتلا به وجود مي آيد و باعث عفونت لوله هاي فالوپ ( محل لقاح اسپرم با تخمك ) گرديده و سالپنژيت ايجاد مي نمايد .

9 ) تشكيل آبسهيا عفونت لوله ها منجر به چسبندگي و انسداد و درنتيجه عقيمي و حاملگي خارج رحم مي گردد . از طرف ديگر در هنگام انسداد لوله ها بعلت خارج نشدن ترشحات آن ها ، باكتري هاي ديگر باعث تشديد عفونت مي شوند كه در اين صورت ضايعات همراه با درد بوده و درمان آن مشكل است .

10 ) بيماري آماسي لگن در كساني كه براي جلوگيري از بارداري از IUD استفاده مي كنند بيشتر است و در افرادي كه قرص ضد حاملگي مصرف مي كنند كمتر ديده مي شود .

11 ) علاوه بر انتشار موضعي به دستگاه ادراري – تناسلي ، عفونت منتشره ي گنوكوكي (DGI) در 1 تا 3 درصد موارد پيش مي آيد كه بيشتر در زنان و اغلب در زمان حاملگي يا دوران قاعدگي بخ وجود مي آيد .

12 ) در مرحله ي باكتريمي ( ورود باكتري به خون ) معمولا ً تب و لرز وجود دارد .

 

ولوو واژنيت در دختران

1 ) ولوو واژنيت در دختربچه ها همراه با عفونت مقعد مشاهده مي گردد .

2 ) ولوو واژنيت در دختران جوان ( كه قبلا ً تصور مي شد به وسيله ي وسايل خواب و يا حوله منتقل مي شود ) ، معمولا ً بعلت وجود باكتري هاي چرك زاي ديگر است و اگر عامل ايجاد آن گنوكوك تشخيص داده شود ، از طرق جنسي يا استفاده از رختخواب آلوده ي والدين اين بيماري را دريافت كرده اند .

3 ) اكثر مبتلايان از خارش و ترشح مختصر واژن كه باعث رنگي شدن لباس زير مي شود ، شكايت مي كنند .

4 ) در معاينه ؛ فرج متورم و ملتهب مي باشد و ترشحات چركي در واژن و مجراي ادرار ديده مي شود .

5 ) اين آلودگي را بايد از وسايل ولوو واژنيت هاي شايع كه بعلت رعايت نكردن بهداشت ، عفونت هاي اشريشياكولي ( نوعي باكتري ) و وارد شدن جسم خارجي به واژن مي باشند ؛ جدا كرد .

اپيدميولوژي سوزاك

1 ) سوزاك ؛ يك بيماري مقاربتي است كه در سراسر جهان وجود دارد و در اثر آزادي روابط جنسي پايدار مي ماند ، زيرا طريقه ي انتقال آن مقاربت جنسي است .

2 ) اين بيماري بيشتر در افراد مجرد بخصوص در سنين نوجواني كه فعاليت جنسي آن ها حداكثر است ، شايع مي باشد . حداكثر مبتلايان در گروه سني بين 15 تا 20 سال و پس از آن بين 25 تا 30 سال مي باشند .

3 ) بيماري سوزاك از سال 1995 به بعد در كشورهاي مختلف جهان روبه افزايش است . عواملي كه باعث اين افزايش مي باشند عبارتند از : افزايش آميزش هاي جنسي و هموسكسوآليته ( همجنسگرايي ) / افزايش جمعيت دنيا پس از جنگ / صنعتي شدن و هجوم به شهرها / نقل و انتقال سريع جمعيت و مهاجرت / عدم رعايت اصول مذهبي و اخلاقي بخصوص در نسل جوان / مقاومت ميكروب به آنتي بيوتيك / روش هاي مختلف جلوگيري از حاملگي / وجود زنان و مردان بيمار بدون علامت / نداشتن مصونيت / نداشتن آموزش جنسي / دوره ي نهفتگي كوتاه بيماري و انتقال سريع در اين دوره كه قطع زنجيره ي انتقال را مشكل مي سازد .

 

پيشگيري و كنترل

1 ) با وجود اينكه تابحال معالجه ي بيماري بسيار مؤثر بوده است ، تعداد مبتلايان به بيماري روبه ازدياد است .

2 ) استفاده از كاندوم ؛ قابل اعتمادترين روش هاست .

3 ) در نظاميان براي پيشگيري از پني سيلين استفاده مي شده است .

درمان

1 ) به طور كلي بيماري را مي توان با تجويز دوز بالاي پني سيلين درمان كرد .

2 ) نمونه هايي از ميكروب كه به پني سيلين مقاومند را مي توان با تزريق داخل عضلاني 2 گرم اسپكتينومايسين درمان نمود .

3 ) در موارد لزوم از آنتي بيوتيك هاي ديگري مانند كانامايسين ، باكتريم و همچنين اريترومايسين ، اسپيرامايسين ، سفالوزيدين ، سفوكسي تين و … مي توان استفاده كرد .

4 ) هنگامي كه سوزاك با عوارض همراه باشد ، در هر مورد درمان بخصوصي لازم است .

رفرانس ؛ ميكروب شناسي دكتر اديب فر